Vilayet

(Redirijado de Vilaya)
Este artikolo uza la grafia de Aki Yerushalayim para la lingua judeo-espanyola. Mersi muncho por mantener el artikolo uzando este estil.

Un vilayet (en arabo ولاية; en lingua turka i farsi, vilayet; en lingua madjar: vilájet) es una basho-division administrativa de alkunos payises musulmanos. La pronunsiasion del biervo arabo, wilāyah, en turko, es vilayet i era uzada para yamar a las provinsias del Imperio Otomano. El biervo es tresladado komo provinsia o governasion.

En los Payises Bashos i Beljika las unidades administrativas son yamadas provinsias. En Rusia el biervo óblast se uza komo sinónimo de provinsia. En Arjentina se yama "provinsia" a todo estado federado ke konforma la repuvlika, ansina komo en Kanada, anke Québec tiene un poko mas de otonomiya por modo de sus diferentes karakteristikas etnikas (predominio de los quebecoises o "frankokanadianos del Québec"); en Chile se yama llama provinsia a una unidad administrativa, las kualas asta la anyada de los 70 eran subordinadas direktamente al goviernos entral, ma dempues de esta data munchas de eyas se reunieron en rejiones.

En Bolivia se yama "provinsia" a una unidad administrativa de treser orden ariéntro de un departamento, al kontrario de Arjentina, anke el govierno del payis es sentralista. Endemas, anke no se uze el biervo "provinsia" ni un biervo paresido en una lingua romansa, son traduizidas kon la kateggoría de "provinsia" las prinsipalas divisiones jeografiko-politikas de payises grandes, komo las vilayas o vilayatos de los payises musulmanos.

Etimolojiya trocar

El orijin del biervo viene del arabo w-l-y «goviernar»: un wāli «goviernador», mand ensima de una wilaya, «la rejion ke es governada». En los diyas del Kalifato, azia referensia a estatos otonomos, kaji independyentes.

Oy endiya, egzisten wilayas en munchos payises, komo Arjelia, Marroko, Tunesia, Sudan, Oman i el Sahara Oksidental (aktualmente basho el kontrolo de Marroko), ansi komo entre las anyadas de 1541 i 1686 egzistio la wilaya de Buda enel Madjaristan konkistado por los otomanos, la kuala era la prinsipala, diskues de las otras wilayas madjares de Temesvár (1552), Eger (1596), Nagykanizsa (1600), Várad (1660) i Érsekújvár (1663). Diskues de ke los Absburgo tomaron kontrolo de la rejion, el reyno de Madjaristan, el kualo fue partajado en tres partes basho los turkos, torno a ser unifikado i desharon de egzistir las wilayas.

Los kampos de arefujiados saharauis de Tinduf estan partajados en katro wilayas, kada una echo de varias dairas.

Jeneralmente, una provinsia o provensia[1] es una entidad subnasional la kuala es jeneralmente inmediatamente inferior al Estado.

Istorya trocar

Este biervo fue kriado por los romanos, los kualos dividieron su imperio en provinciae, en singular, provincia, un biervo ke lingua latina esta konformado kon los biervos chikos pro ('por') i vincia ('viktoria'): Antonses era uzado para yamar a los territorios kontistados ahuéra de la Peninsula Italika.

En los payises ande se avlan linguas romansas, komo Espanya, Italia i Fransia, el biervo provinsia se uza en unidades administrativas emportantes sólu menores a los reinos. Dempues de la Revolusion Fransesa el biervo provinsia deshó de uzarse en Fransia. En munchos payises de Amerika Latina, komo Meksiko, Brasil, Kolombia i Venezuela se yamava enel syéklo XIX provincias a las unidades administrativas de estos payises, asta ke basho la enfluensia de los estados Unidos, las provinsias empiesaron a ser yamadas estados basho una rejima federala. Por egzempio, el biervo kastilyano provincia, uzado en la frasa "provincia mexicana", kon el sinyifikado de territorio dentro del payis kon la eksepsion del de la su kapitala, anke no es uzado kon muncha frekuensa.

Vilayetes por paizes trocar

Payis Nombre lokal Lingua Kantidad de las entidades
Afganistan Wilaya Dari 34
Arabia Saudí Mintaka Arabo 13
Arjelia Wilaya Arabo 48
Arjentina Provinsia Kastilyano 23
Armenia Marz Armenio 11
Belarus Voblast Byeloruso 7
Beljika (Rejion de Flandes) Provincie Olandez 5
Beljika (Rejion de Valonia) Province Fransez 5
Bolivia Provincia Kastilyano 100
Bulgaria Oblast Bulgaro 28
Kambodja Khaet Kambodjano 20
Kanada Province Inglez, Fransez 10
Chile Provincia Kastilyano 54
Kina Sheng Lingua kineza 22 + 1[2]
Kosta Rika Provincia Kastilyano 7
Kolombia Departamento Kastilyano 32
Korea del Nord Do o To Koreano 9
Korea del Sud Do Koreano 9
Kuba Provincia Kastilyano 14
Dinamarka Regioner Danez 5
Repuvlika Dominikana Provincia Kastilyano 33
Ekvador Provincia Kastilyano 24
Espanya Provincia Kastilyano 50
Ginea Ekvatoriala Provincia, Province, Província Kastilyano, Fransez, Portugez 7
Fidji Yasana Fidjiano 14
Filipinas Lalawigan o Probinsya Filipino 81
Finlandia Läänit o Län Finlandez, Sueko 6
Fransia Département Fransez 96
Gabon Province Fransez 9
Gresia Eparchia Grégo 73
Indonesia Provinsi o Propinsi Indonesio 33
Iran Ostān Farsi 30
Irlanda County Inglez 26
Italia Provincia Italiano 110
Kazakistan Oblys Kazako 14
Kenia Province o Region Inglez, Suahili 8
Kirgizstan Oblasty Kirgiz 7
Laos Kang Lao 16
Mongolia Aymag o Aimag Mongol 6
Noruega Fylke Noruego 19
Payises Bashos Provincie Olandez 12
Oman Wilaya Arabo 62
Pakistan Suba Urdu 4
Panama Provincia Kastilyano 9
Papua Mueva Ginea Province Inglez 19
Peru Provincia Kastilyano 195
Portugal Distrito Portugez 18
Ruanda Intara Kinyarwanda 5
Santo Tomé i Prinsipe Província Portugez 2
Isolas Salomon Province Inglez 9
Sud-Afrika Province, Provinsie Inglez, afrikaans 9
Suesia län Sueko 21
Suisa Canton, Kanton, Cantone, Chantun, Fransez, Almán, Italiano, Romanche 26
Sri Lanka Palāta, Māāṇam Singalez, Tamil 9
Tadjikistan Viloyat Tadjiko 4
Tailandia Changwat Tailandez 76
Turkia Vilayet Turkano 81
Turkmenistan Welayat Turkomano 5
Uzbekistan Wiloyat Uzbeko 12
Vanuatu Province Inglez, Fransez 6
Vietnam tỉnh Vietnamita 58
Zambia Province Inglez 9
Zimbabue Province Inglez 8+2[3]

Referensias trocar

  1. Diksionario de Judeo-Espanyol de Ladinokomunita por Güler Orgun, Antonio Ruiz Tinoco i munchos otros kolaboradores
  2. La Repuvlika Popular Kina deklara tener 23 provinsias, son 22 mas 1 "rebelde" Taiwan, la kuala oy endiya no kontrola. La Repuvlika de Kina (jeneralmente yamada Taiwán) tiene basho su kontrolo toda la Provinsia de Taiwan i otras chikas isolas de la Provinsia de Fujian.
  3. Dos sivdades, Harare i Bulawayo, tienen kateggoría de provinsias.


 
Ikono de esbozo

Este artikolo es endagora, muy chiko. Muchiguando el su kontenido vas ayudar a amijorar Vikipedya.
Puedes kitar ayudo kon las vikipedyas en otras linguas.