Yerushalayim

Sivdad de Palestina y Yisrael

       
Este artikolo uza la grafia de Aki Yerushalayim para la lingua judeo-espanyola. Mersi muncho por mantener el artikolo uzando este estil.

Yerushalayim
ירושלים
القدس (أورشليم)
Bandyera de Yerushalayim ירושלים القدس (أورشليم) Escudo de Yerushalayim ירושלים القدس (أورشليم)
Paiz  Israel
Pozision 31°47' N 35°13′ E
• Altura 760 m
Superfisia n/d
Povlasion 919,438 mor. (2018)
• Densidad 5810 ab./km²
Jentilisio n/d
Alkalde Moshe Lion, Yerushalayim Shelanu
Pajina web http://www.jerusalem.muni.il

Yerúshalayim (en ivrit: ירושלים; arabo: al-Quds, القدس) es una sivdad de povlasion miksta araba i djudia del distrito de Yerushalayim, era la antika kapitala del Reino de Yisrael i del Reino de Yeuda; la prinsipala sivdad israeliana i palestiniana, es oy endia la kapitala deklarada del Estado de Israel, i de igual modo, onde el Estado Palestiniano pretende topar la su kapitala. El su alkalde es Moshe Lion, del partido Yerushalayim Shelanu.

La sivdad kedo partajada en dos rejiones, este i oksidente, diskues de la deklarasion de independensia del estato de Israel: la parte oryentala basho kontrol del reyno de Djordania i la otra aparteniendo al muevo estado djudio.

Etimolojia trocar

El orijen de la palavra es ivrit (יְרוּשָׁלַיִם Yerushalayim), pero los akademikos diktan otras referensias del nombre de la sivdad. Alkunos afirman ke viene de los biervos ebreos yeru (ירו), (kasa) y shalem o shalom (שלם', paz), por lo ke Yerushalayim signifikase komo la «kaza de la paz». Endemas ay otra interpretasion ke reza a Salem, un antikoo nombre de la sivdad, onde aparese en el Bereshit.

El nombre arabo es Al-Quds (القدس), ke signifika lo sagrado, o mas raramente Bayt al-Maqdes (بيت المقدس), Kasa de lo Sagrado. El Estado de Israel utiliza kon frekuensia la denominasion en arabo kuyo nombre antiko enel arabo koraniko Urshalim (أورشليم), ke no tiene uzo en la lingua avlada en la eskriptura, o la forma miksta Urshalim Al-Quds'(أورشليم القدس).

Istoria trocar

 
Yerushalayim desde Ar Azeitim
 
Knesset.
 
Djuzgo Supremo de Israel.

En 1950, Yerushalayim oksidentala yego a ser deklarada kapitala del Estato de Yisrael, pasando a ser sede de la residensia presidensiala, la Knesset (parlamento yisraeliano), el Djuzgo Supremo i los otros buros nasyonalos. Afilu la majorita de los payises mantienen las sus ambasadas en Tel Aviv, i el su status de kapitala de la medinat es askeptado internasionalmente, ni afilu kuando diskues de la okupasion en 1967 de Yerushalayim Oryentala, Yisrael la deklaro "kapital eterna i no partajavle". Los palestinianos aspiran a ke la zona este de Yerushalayim seya la kapitala del su estado, komo kale ser asigun la su realitad istorika, kulturala i sosyolojika, en una formula de kontrolo endjunto enfluensiada por el status aktual Bruselas, ke es una sivdad kapitala para dos komunitas.

En Yerushalayim Oryentala se topa la Sivdad Vieja, kon los prinsipales lugares relijiosos, tales komo el Santo Sepulkro, el Kotel Amaaravi i demas restos del Templo de Yerushalayim, i la Eksplanada del Templo de Yerushalayim, tambien yamada Eksplanada de las Mezkitas kon la Kupola de la Roka.

La Sivdad Vieja esta dividida en kuatro maales, de mayor a menor, la maale araba, la maale djudia, la maale kristyana i la maale armenia. Antes egzistia la maale marrokana ma entre 1966 i 1967 fue kitada i diskues de la Gerra de los Sesh Diyas se fraguo la plasa del Kotel Amaaravi i alkunas kazas para la maale djudia.

La sivdad es sagrada para las tres relijiones monoteistas: el djudaismo, el kristyanismo i el Islam.

En 1948, antes de la kriasion de Medinat Yisrael, la sivdad mueva iva tener una ekstension de 19,3 km2, frente a 0,8 km2 de la sivdad vieja. La propiedad palestiniana en eya era del 40%, la djudía del 26,12% i las komunidades kristianas del 12,86%. Las propiedades del governo i la munisipalidad eran del 2,9%, el resto (17,12%) eran kaminos i vías ferreas. Komo resultado del armistisio ke sigio a la gerra del 48, el 84% de la sivdad moderna paso a ser parte del Medinat Yisrael. En esos poko mas de 16 km2, la propiedad araba palestina era del 33,69% frente al 30% de propiedad djudía.

Desde 1967, la mueva munisipalidad surjida de la okupasion, ekstiende los limites de la sivdad mediante la aneksion de tierras palestinas del resto de "Sisdjordania" (Yehuda i Samaria).

Oy la sivdad alberga a kaji medio milyon de abitantes djudíos (de eyos unos 180.000 son kolonos en los asentamientos de Yerushalayim Este) i 200.000 palestinianos.

Nota: La resolusion 303 de la Asamblea Jeneral de la ONU, de 9 de disiembre de 1949, sovre Yerushalayim, establese ke: «La sivdad de Yerushalayim se establesera komo un "corpus separatum" bajo un rejimen internasional espesial i sera administrada por las Nasiones Unidas».

Toda la dokumentasion sovre Yerushalayim i la kuestion palestina jenerada en las Nasiones Unidas, asta este mismo momento, se ankontra a disposision publika (en ingles) en UNISPAL (Sistema de informasion de las Nasiones Unidas sovre la kuestion de Palestina):

Galeria trocar

Akodros trocar

El Belediye de Yerushalayim es emanado kon las siguientes sivdades:

Ver endemas trocar

Referensias trocar

Atamientos eksternos trocar

  Klika akí para ver las imajes de Commons ensima de Yerushalayim.

Governo

Kultura

Edukasion

Mapas

Relijion