Los djudios mizrahis o mizrahim (en ivrit מזרחי) son desendientes de las komunitas djudias del Midio Oryente i nord de Afrika. Literalmente mizrahí signifika "oryental", ya ke מזרח (Mizrah) signifika "Oryente" en ivrit. Orijinalmente el empieso del termo mizrahi i de "Edot Amizrah" fue una traduksyon de la palavra araba mashrīqī (oryental) la kuala se refería a la djente de Siria, Buhara, Irak i otros paezes asyátikos, mientes ke a los djudios del nord de Afrika se les yamaba, en árabo, magāriba (magrebís). Enel Israel aktual esta palavra aze referensia a todos los djudíos de paezes de Asya Oksidentala, anke munchos mizrahim no achetan el uzo de este termo i prefieren ser identifikados por el su paez de orijin, o el de los sus antepasados, má no por una palavra ke los agrupe a todos. Andjak los sus diferentes orijines, los mizrahim en jeneral sigen ritos iguales o muy paresidos a los de la tradision sefardi,afilúkon alkunas diferensias menores entre losminagim de kada komunita. Esto a vezes jenera konfuziones, espesialmente en Israel i en el uzo relijozo, ande "Sefardi" se uza en un sentido para agrupar a los Sefardis i Mizrahim endjuntos. De fakto, los hahamim mizrahis sigen la direksion del Rabino Shefe Sefardi de Israel o Rishon L'Tzion, el kualo en la majorita de los kavoz, a sido un mizrahi.

Idioma trocar

 
Djudíos kurdos en Rawanduz, en el nord de Irak, 1905.

Las komunitas mizrahim avlan lashones de las linguas djudeo-arabas, variedades djudias de los diferentes lashones árabos, komo el magrebí, las kualas son uzados komo sigonda lingua. Munchos de los sus más konosidos eskritos en filosofiya, relijion i literatura fueron eskritos en arabo, uzando el alefbet ebreo modifikado. Otras linguas asosiadas kon los mizrahim son el djudeo-persa (dzhidi), gruziniko o djudeo-jerorjiano, buhori, las linguas djudeo-bereberes i el djudeoarameo. El arameo es una lingua muy paresida al ivrit i es identifikada komo una "lingua djudia", endemás, en esta lingua están eskritas la mayor parte de los tekstos djudios komo el Talmud, el Zohar i munchas tefilot rituales del Kaddish. Munchos tekstos de muestros hahamim están eskritos en una meskla de ivrit i arameo. El idioma djudeo-arameo avlado por los djudios kurdos desiende del arameo avlado en la Galut de Bailonia. A empieses de la anyada de los 50, kaji toda la komunita djudia de Kurdistan fue yevada a Israel. La gran majorita de los djudios kurdos, kenes prinsipalmente bivían en Irak, izo la su aliya, akabando kon sienes de anyos de istorya djudia en Asiria i Babilonia. Por otro lado, munchos djudíos persas avlan el farsi estándar.

Aliya dempués de 1948 trocar

Dempues de la Gerra Araba-Yisraeli de 1948 i la kriasiyon de la Medinat Yisrael, munchos mizrahim izieron la su aliya al muevo paez, enel kualo podian ser sivdadanos plenos. Kon todos estos evenementos, empiesaron politikas anti-djudias en los paezes arabos, durante las anyadas de los 50 i 60. Una de las politikas anti-djudias má konosidas fue la de Ayifto, de ande se ekspulsó a unos 25.000 djudios dempues de la Krisa de Suez, enel anyo 1956. Por otro lado, edemás de Israel, munchos djudios marrokis i arjelinos emigraron a Fransia i sienes de djudíos sirios i ayifsios a los Estatos Unitos d'Amerika.

Los mizrahim oy endia trocar

Aktualmente, al menos 40.000 mizrahim biven en los paezes musulmanos no árabos, prinsipalmente en Iran, pero también en Uzbekistan, Azerbaidjan i la Turkiya [1] endemas de otros paezes komo la India i Jeorjia. Ainda egzisten komunitas chikas en alkunos paezes arabos, komo las de Marroko i Tunesia, kon 5.000 i 2.000 djudios, aproksimadamente. Otros paezes, los kualos antes tinían antikas i emportantes komunitas djudias, komo Teman,Bahrein, Irak i Libanon, Líbano, tienen entre 100 i 500 djudios. La emigrasión ainda sige, sobre todu para Israel i los Estatos Unitos. Afilú en alkunos de esos paezes musulmanos no arabos egzisten politikas anti-djudias, ande munchos djudios son persegidos i yevados a djuzgos i alkunos amortados, kon el preteksto de ke tienen enlasos kon Israel o Estatos Unitos. Alkunos afilú son amortados por la intoleransia relijioza, komo en Teman[2] i en Iran.[3]

Ver endemas trocar

Enlasos eksternos trocar

Referencias trocar

  1. The Jewish Population of the World. Jewish Virtual Library
  2. Yemeni Jews move to Israel after attacks. Al Arabiya
  3. Jewish Virtual Library - The Jews of Iran