Este artikolo uza la grafiya Turka. Munço mersi por mantener el artikolo uzando este stylo.

İstanbul o Estambol (en kastelyano: Estambul, en grego: Κωνσταντινούπολις, Kōnstantinoúpolis, en latina: Constantinopolis, istoryikamente Bizansio i demkues Konstantinopla) es la mas grande sivdad de la Turkiya i la ultima kapital del Emperyo Ottomano. La sivdad es unika, pues esta entre Asya i Evropa. Ay una komunita cudya en İstanbul ke tyene sirka de 20 esnogas; la su mas grande esnoga es la Neve Şalom, (Neve Şalom Sinagoğu Vakfı en turko, בית הכנסת נווה שלום en ebreo), Oasis de paz o Vale de paz, la ke esta en el male de Galata. Ay otronas males kon mayor presensya cudya en İstanbul, komo Balat en el lado evropeo, i Kuzguncuk en Üsküdar, el lado asyatiko dela sivdad.

İstanbul tambyen es la kapital komersyala de la Turkiya, i de fakto la Bolsa de Valores del payiz se topa ayi, endemas de la sede de munças de las entreprisas mas grandes de la Turkiya, komo Koç Holding A.Ş., Türk Hava Yolları (THY), Türk Otomobil Fabrikası A.Ş (Tofaş), Avea, Turkcell i Arçelik A.Ş.. Estambol endemas es la kapital kulturala de la Turkiya, siendo sede de un festival Internasionalo del Filmo i sede de mas de kinze muzeyos. Endemas, İstanbul fue la kapitala Evropea de la Kultura enel anyo 2010. Las "Areas Istoryikas de İstanbul" fueron agregatas a la Lista Mundiala de Erensya de la UNESCO enel anyo 1985.[1]

Etimolojiya trocar

La sivdad de İstanbul a sido yamada de munças maneras en toda la istorya, dependiendo de la kultura, la lingua i la relijion de los sus governantes en el momento. Bizansio, Konstantinopla, Stamboul i Tsarigrad son alkunos egzemplos ke aun se pueden konsegir en alkunos payizes. Alkunas vezes se a yamado Mueva Roma o Sigunda Roma, deke el imperador romano Konstantino el Grande la aperturo ande estava la antika sivdad grega de Bizansio komo la sigunda i totalmente kristiana kapital del Imperio Romano, ke asia diferensia kon la sivdad pagana de Roma. Endemas a sido yamada "La sivdad de las siete kolinas" deke la peninsola ke esta en la parte antika de la sivdad, ande fue aperturada por Konstantino, tambyen tyene siete kolinas, komo Roma. Estas kolinas estan en el eskudo de la sivdad, kon siete mezkitas en kada una. Otro nombre kon el ke se a konosido la sivdad es Vasileousa Polis (Reyna de sivdades), deke la sivdad era muy emportante i puededora en la Edad Medya.

Desde ke fue aprobada la Ley Turkana de Servisio Postal enel anyo 1930, el governo turko solisito ofisialmente a los ekstranjeros ke dejaran de yamas a la sivdad kon alkuno de sus nombres no-turkanos i usaran solamente Istanbul, inkluzo en los sus propias linguas. Las kartas o pakotes embiatos a "Konstantinopla", por egzemplo, no fueron entregatos por la Pósta Turka. Una politika paresida fue implementata en otras sivdades turkas ke an tenido nombres en otras linguas, komo "Smyrna" (Izmir), "Angora" (Ankara), "Trebisonda" (Trabzon); esta medida horso la akseptasiyon mundiala rapida de los nombres modernos turkanos de kada sivdad emportante en el payiz.

İstorya trocar

Si la tyerra fuese un uniko payiz, İstanbul seriya la su kapitala [1].

Napolyon Bonapart

Vizantiyo era el nombre orijinalo dela mueva sivdad de Estambol. En Vizantiyo afinkaron primeramente los kolonos gregos de Megara enel anyo 667 a. C. i nombrada en onra del su mentado rey Byzas. El nombre «Bizantio» es una transliterasyon del nombre grego orijinalo Βυζάντιον (Bizántion).

Diskues, la sivdad estuvo en manos de los persos, akeyos ke la okuparon i la destruyeron en el sieklo V a. C. fue rekuperada por el su espartano Pausanias en el anyo 479 a. C., komenzo la rekonstruksyon en el 478 a. C. Ama diskues, Esparta gerreyo el su kontrolo kon los atenienses, los kualos la tomaron en el 409 a. C., pero eran kitados enel 405 a. C., ansina en el 390 a. C. abolto a ser kontrolada por los gregos de Atina.

En el anyo 191 a. C. la sivdad era echa aliada del Roma, la kuala ke la rekonosio komo sivdad libbera, anke diskues yego apartener ala Repuvlika (100 a. C.).

En el anyo 194, Vizantiyo era metida en una gerra entre el emperador romano Septimius Severus i Pescennius Niger; los ke suportavan a Pescennius Niger gerreyavan kontro el emperador desde Bisansio. Diekues de tres anyos de gerra, Severus tomo la sivdad i estruyo los muros de la sivdad.

Jeografiya trocar

 
İstanbul i la Bosfor desde el espasio.
 

İstanbul es una sivdad ke topa entre dos kontinentes, Balat es la su parte evropea, Kuzguncuk i Üsküdar es la su parte asyatika. İstanbul es kapitala del vilayet turkano de Masmara, el kualo es partajado por un estreto entre la Mar Preta i la Mar Bosfor, en la mar Mediterranea.

Orografikamente, en İstanbul ay sieten kolinas.

Ekonomiya trocar

İstanbul es la kapitala ekonomika i komersiala dela Turkiya, es una delas sivdades ke mas amuchigua ekonomikamente en el mundo. En esta sivdad se topa la Bolsa de valores.

Turizmo trocar

La sivdad de İstanbul konta kon numerosos atraktivos turistikos:

Edukasyon trocar

 
Universidad de Estambol (1453)

İstanbul alberga un grande numero de universitas. La mayorita zon publikas, pero enlos anyos aktualos a inkrementado el numero de universitas privatas.

  1. Bahçeşehir Üniversitesi
  2. Beykent Üniversitesi
  3. Boğaziçi Üniversitesi
  4. Deniz Harp Okulu (Eskola Navala).

Kultura trocar

 
Interior de Santa Sofiya.

İstanbul es la sivdad mas grande i mas oksidentala dela Tukiya. Shukur a la su situasyon entre dos kontinentes, la kultura dela kapitala ekonómika turkana es munço puededora. Esto motivo la dezisyon por parte del Parlamento Evropeo ke la Kapitala Evropea de la Kultura en 2010 huera İstanbul, junto a Pécs (Madjaristan) i Essen (Almanya). En el anyo 2004, la sivdad fue sede del Festival dela Kansiyon de Evrovizyón 2004, enel ke ganyo Ukraina kon 280 puntos.

Akodros trocar

Sivdades ermanas trocar

La sivdad de İstanbul es ermanada kon las sigientes sivdades:

Refrensyas trocar

  1. Salom Estambol.