Diferensya entre trocamientos de "Lingua djudeo-espanyola"

Contenido eliminado Contenido añadido
Liña 38:
 
La orijin del biervo LADINO no es kolay. En la Espanya antes de la ekspulsion keria dizir solo ROMANCE. La unika "djudeo lingua" era el LADINO DE TARGUM, el ke auzaban los rabanim para tresladar / traduizir los eskritos en ivrit o arameo i ke las djentes pudieran meldar en eyos sin menester de un "ladinador".
Por esto, autores komo [[Haim Vidal Sephiha]]<refname="Sephiha"[http://www.vallenajerilla.com/berceo/florilegio/vidalsephiha/ladino1.htm El ladino. Lengua litúrgica de los judíos españoles]. Haim Vidal Sephiha. [[Historia 16]], 1978</ref> guadran el biervo "Ladino" solo para la lingua uzada en las traduksyones relidjiozas komo la [[Ferrara Bible|Biblia de Ferrara]].
 
Este LADINO (djudeo espanyol kalko) es diferente de la lingua de kadaldia, el DJUDEO ESPANYOL VERNAKULAR porke:
 
1) El primero nunka se favlo en la vida kotidiana, ama si el sigundo
 
2) El primero se auzaba ya antes de la ekspulsion, enmientres ke el sigundo se dezvelopa en el eksilo sefaradi del Mediterraneo donpues de la ekspulsion (diferensiandosen el espanyol kastiyano i el djidio dezde empesijos del siekolo XVI)
 
3) El primero se guadra komo lingua de targum i liturjia / tefila ansina en el Eksilo Oksidental (Olanda, Londra i Fransya) ke en el Oriental i en el Maghreb / Nord de Afrika, enmientres ke el djidio espanyol vernakular se dezvelopa SOLO en el eksilo Mediterraneo.
 
4) El LADINO (Djudeo Espanyol KALKO) tiene un leksiko prinsipalmente espanyol (i kaji absolutamente romanse) ama una GRAMATIKA del Ivrit, es dizir, semitika, porke el targum respekta la logika del teksto original. Esta traduksion "palavra por palavra" trusho el menester de krear formas partikulares komo "dizien" para tresladar "omer" ("el ke dize"), i no idiomatikamente "disho" o "dize", o "era dizien" i no "dizia", komo se tresladaria en djudezmo (vernakular). Ansina topamos la reduplikasion del artikolo definido, komo en ivrit: sustantivo i adjektivo lo aresiven igualmente komo en ''ha-laylah ha-zeh'', ''la noche la esta'' i no ''esta noche''<ref>[http://www.cryptojews.com/clearing_up_ladino.htm "Clearing up Ladino, Judeo-Spanish, Sephardic Music"] Judith Cohen, HaLapid, winter 2001; [http://www.wzo.org.il/en/resources/view.asp?id=1596 Sephardic Song] Judith Cohen, Midstream July/August 2003</ref>). Este uzo del artikolo lo toparemos en la poesya i en el favlar afektivamente enfatiko en el djudeo espanyol vernakular, kon el objektivo de pareser viejo i literario.