Hiloni (en ivrit חִלּוֹנִי), derivada de la palavra en ivrit hulin, la kuala signifika "sekular" o "profano", es el termo uzado en Yisrael para los djudios ke no son relijiozos[1].

Más de la mitad de tudos los yisraelis se definen a eyos mismos komo hilonim. Entre un 15%-20% se deskriven a si mismos komo Haredim (ultra-ortodoksos) o datiim (ortodoksos). El resto de la povlasion del paez se define komo masorti (observa las tradisiyones, má no tan dogmatikamente komo los ortodoksos). Los Masortim en Yisrael observan tradisiyones komo asender las kandilikas de shabat, limitando las sus aktivitás en shabat i kumiendo sólu kumida kasher.

Komo nativos de Yisrael, los hilonim avlan ivrit. Komo Yisrael es un estado djudio, munchos hilonim observan fyéstas nasionales i kostumbras, komo Yom Ha'atzmaut i Yom Hashoá.

Istorya del sekularismo en Medinat Yisrael trocar

El konsepto del Zionismo Polítiko de oy endia fue fondado kon baza en valores i kreyensias sekulares. El padre del movimento Zionista moderno, Theodor Herzl, era un djudio ostriako asimilado. Anke al prinsipio la mayoria de akeyos imigrando a Tyérra Santa eran djudios ortodoksos los kualos imigraron debido la kedushá de la tyérra i el su dezeo de ser entierrados en Yerushalayim, déke egziste la kreyensia ke el Mashiah va rebivir a akeyos entierrados en Yerushalayim priméro ke los del resto del mundo, endemás debido a los munchos pogromos en Europa Oryental, munchos djudios desharon el paez ande avian nasido para bivir en la Tyérra de Yisrael, kon motivasiyones de sekuritá, libbertá relijioza i huértes afinitás zionistas. Durante la priméra ola (1882-1903) de la aliya Zionista, i espesialmente durante la Sigunda Aliá (1904-1914), la povlasion djudia del Emperio Ottomano, la kuala estava mayormente konformada por djudios sekulares, iva kreser muncho. Estos olim fondaron sivdades komo Tel Aviv i establesieron kibbutzim, los kualos estaban bazados en las ideas del sosialismo, sin relasiyon alkuna kon el djudaismo komo relijion o komo kompendio de valores. A medida ke el numero de olim iva kresiendo, tambien iva kresiendo la proporsiyon de djudios sekulares. Asta el establesimiento de la mediná, el numero de djudios relijiozos era relativamente chiko.

Para el anyo 1987, Thomas Friedman avía estimado ke la distrivusiyon de la povlasiyon yisraeli era de un 45% sekular, 35% tradisiyonal, 15% dati i 5% haredi.[2] Asta resientemente, los hilonim kontrolaban i eran la kaji mayoria absoluta de las esferas kulturalas, artistikas, politikas i de entretenimyénto en Yisrael. Má endagora, kon el kresimiento pishín de tanto la povlasiyon haredi komo la nasional relijioza, este puede no ser el mismo kavzo en unos pókos anyos.

Konflikto kon djudios observantes trocar

Los hilonim yisraelis tienen endagora munchos problemas, los kualos tienen munchos desakódros kon los relijiosos, espesialmente la povlasiyon haredi. Los konfliktos entre los dos grupos aparesen déke la negativa de los haredim a servir en la tsavá, los grupos de haredim komo Neturei Karta i Ger, los kualos se opozan a la egzistensia de la Mediná, i el poderoso lobby haredi, el kualo arrima ke el porko sea defendido de ser komersiado en Yisrael[3] i la serradura de todas las butikas en shabbat.

Referensias trocar

  1. Judaism 101 movements of Judaism. JewFAQ.
  2. "The Israeli Jews: 4 distinct camps". The New York Times, June 29, 1987.
  3. Israeli Supermarkets to Outlaw Pork. Time Magazine